باتری یکی از ارکان اساسی و مهم خودرو است که درست کار کردن خودرو به سالم بودن آن بستگی دارد. باتری‌ها دچار مشکلات متعددی می‌شوند گاهی یک باتری خراب شده و باید تعویض شود، گاهی فقط نیاز به شارژ دارد و حتی ممکن است مشکلی مانند روشن نشدن خودرو که اول از همه ایراد باتری را به ذهن می‌آورد اصلا از باتری شما نباشد و باتری سالم باشد.
بنابراین باید نشانه‌هایی که عیوب باتری را مشخص می‌کنند بشناسید تا بتوانید مشکلات باتری خودرو را از غیر آن تشخیص دهید. در این مقاله قصد داریم راجع به شناخت عیب های باتری خودرو و مسائل پیرامون آن صحبت کنیم.
پیش از شناخت عیب های باتری خودرو باید بدانید باتری خودرو چطور کار می‌کند
قبل از شناخت عیب های باتری خودرو حتما باید به کارکرد و نحوه عمل باتری و دینام، مسلط و آگاه باشید.
باتری و دینام تولید کننده‌های جریان الکتریکی در خودرو هستند. تفاوت آن‌ها در این است که دینام از موتور نیروی خود را می‌گیرد و با خاموش شدن موتور دیگر کار نمی‌کند و این باتری است که قبل از روشن شدن موتور ماشین جریان را تامین می‌کند و انرژی باتری به صورت ذخیره شده است.
در خودروها از باتری‌های اسیدی قابل شارژ شدن استفاده می‌شود. باتری‌های مختلف از جریان‌های مختلفی برخوردارند.
جریان باتری با ورود به استارت باعث روشن شدن خودرو می‌شود و علاوه بر آن باتری برق قطعاتی مانند چراغ‌ها، کولر، ضبط و… را تامین می‌کند. پس باتری در هرحالت استفاده از خودرو درحال مصرف است و دینام وظیفه شارژ کردن آن را بر عهده دارد. باتری‌ها دو نوع اسیدی و اتمی دارند که نوع اتمی جدیدتر است.
شناخت عیب های باتری خودرو؛ علائم خرابی باتری
برای شناخت عیب‌های باتری خودرو باید علائم خرابی باتری را بشناسید که بتوانید آن‌ها را در صورت بروز تشخیص دهید. سه مورد از نشانه‌های مرسوم خرابی باتری شامل استارت نخوردن خودرو، کاهش مداوم سطح آب و شیرین شدن آب است. علائمی که دیدن آن‌ها باید شما را به شک در مورد سلامت باتری هدایت کند سخت و یا دیر روشن شدن ماشین، استارت تخوردن در هوای سرد، استارت نخوردن و روشن نشدن چراغ‌ها و برق پشت آمپر است.
موارد اثرگذار روی عمر مفید باتری
هر باتری حدود 3 تا 4 سال به طور متوسط عمر می‌کند که به مقدار زیادی به نحوه استقاده بستگی دارد. خراب شدن زودتر باتری می‌تواند نشانی از مشکل باتری باشد و برای شناخت عیب‌های باتری خودرو باید مواردی که روی عمر باتری اثر می‌گذارند را بلد باشید.
– چراغ‌های ماشین که یکی از قطعاتی هستند که بیشترین مقدار باتری را مصرف می‌کنند و استفاده زیادی هم دارند. سعی کنید چراغ‌های اضافی و یا چراغ‌هایی که به انرژی بیشتری احتیاج دارند را به خودرو اضافه نکنید.
– کولر ماشین دومین عامل اثر گذار روی باتری است. روشن بودن کولر، فشار مضاعفی را بر روی باتری خودرو قرار می‌دهد. اگر زیاد از کولر استفاده می‌کنید، سعی کنید باتری‌های دارای آمپر بالا را خریداری کنید چون این فشار بیشتر روی باتری برای قطعات دیگری که از باتری تامین می‌شوند هم مضر است و می‌تواند به آن‌ها آسیب بزند.
– خاموش و روشن شدن مداوم و پشت سرهم خودرو، ضربه زیادی به ظرفیت باتری آن می‌زند. هر بار که خودرو روشن می‌شود استارت زدن بخش زیادی از انرژی باتری را می‌گیرد و برای شارژ شدن مجدد آن توسط دینام زمان لازم است که در صورت خاموش شدن در زمان کوتاهی بعد از آن، این اتفاق نمی‌افتد.
مقاله پیشنهادی : آموزش ابتدایی برق ردیاب خودرو
شناخت عیب های باتری خودرو؛ تشخیص خرابی باتری
در باتری‌های اتمی در صورت بروز مشکل چراغ هشدار باتری در پنل خودرو در کنار عقربه کیلومتر سنج روشن می‌شود و خبر از خرابی باتری می‌دهد. در باتری‌های اسیدی اما باید سطح آب باتری را چک کنید. میزان آب داخل آن‌ها باید حدود 15 میلی متر بالاتر از صفحات سربی داخل آن‌ها باشد. برای شناخت عیب‌های باتری خودرو و تشخیص یک باتری معیوب از باتری سالم چندین روش وجود دارد که ما در اینجا به بررسی چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم.
– تشخیص از نشانگر باتری خودرو. شاید این روش ساده‌ترین راه تشخیص یک باتری مشکل دار باشد هر چند که همیشه جوابگو نیست. نشانگر باتری یک اسید سنج است که غلظت اسیدی که در باتری وجود دارد و باتری بر اساس آن عمل می‌کند را در سه حالت سالم، نیاز به شارژ شدن و نیاز به تعویض نشان می‌دهد. در باتری‌های اتمی رنگ سبز وضعیت مناسب باتری، رنگ سیاه نشان دهنده نیاز به شارژ شدن و رنگ سفید نشانه نیاز به تعویض است.
– تشخیص از روی ولتاژ باتری. بررسی ولتاژ که عملا کارکرد باتری را می‌سنجد از روش‌های معمول شناخت عیب های باتری خودرو است و با دو وسیله دستگاه تست باتری و مولتی متر قابل اندازه گیری است که در ادامه کارکد این دو وسیله را توضیح می‌دهیم.
دستگاه تست باتری که تستر هم به آن گفته می‌شود وسیله‌ای چند کاره است که با استفاده از آن می‌توانید سنجش باتری و دینام خودرو را انجام دهید. تمام ویژگی‌های باتری و دینام مانند CA، CCA، ولتاژ، وضعیت سلول‌های باتری، میزان شارژ و نیاز به تعویض آن با این وسیله قابل سنجش هستند.
مولتی‌متر دستگاه کاربردی دیگری است که با وصل کردن دو الکترود آن به دو سر باتری ولتاژ باتری خودرو را نشان می‌دهد. این عدد ولتاژ برای یک باتری سالم حدود 7/12 است و اعداد کمتر از این مقدار هرکدام نشان دهنده مقداری کاهش شارژ باتری هستند به این صورت که:
7/12 = 100 درصد
4/12 = 75 درصد
2/12 = 50 درصد
0/12 = 25 درصد
9/11 = دشارژ
علت‌های کاهش ولتاژ باتری
هنگامی که متوجه کاهش ولتاژ باتری نسبت به حالت عادی شدید، به جز کم شدن شارژ باید علت‌های دیگری را هم برای آن در نظر بگیرید. پس در ادامه به شناخت عیب های باتری خودرو در صورت کاهش ولتاژ می‌پردازیم.
اولین مورد سولفاته شدن باتری است. درون باتری اسید سولفوریک وجود دارد که با کار کردن باتری تبخیر شده و روی اتصالات باتری چیزی حالت رسوب برجا می‌گذارد. سولفاته شدن نقش بسیاری در کاهش ولتاژ باتری دارد. چنانچه در اطراف سر باتری خودرو خود سولفاته شدن مشاهده کردید ابتدا سر باتری را باز کنید و سپس گیره سر باتری را با سنباده یا وسیله‌ای مانند آن تمیز کرده و با آب بشویید. ویدئوهای مربوط به این کار را می‌توانید با جست وجو در اینترنت بیابید.
شل بودن اتصالات باتری مورد دیگری است که ممکن است باعث کاهش ولتاژ باتری و یا حتی روشن نشدن ماشین شود. گیره‌های باتری در صورت شل بودن می‌توانند با آچار سفت شوند.
شناخت عیب های باتری خودرو؛ علل دیگر
در ادامه مقاله و مبحث شناخت عیب‌های باتری خودرو به برخی دیگر از عیوب اصلی باتری خودرو و علت‌های ایجاد آن‌ها می‌پردازیم.
– پایین بودن سطح الکترولیت‌های باتری که می‌تواند به دلیل شارژ بیش از حد باتری و نشتی از جعبه آن و یا خروج گاز باشد که در این مورد باتری باید تهویض شود.
– نشت اسید از درپوش‌های باتری که به دلیل الکترولیت‌های بیش از حد در باتری اتفاق می‌افتد و راه حل آن کاهش این الکترولیت‌ها است.
– بالا بودن بیش از حد غلظت اسید باتری که راه برطرف کردن آن جایگزینی آب به جای اسید تا برقرار شدن غلظت مناسب است.
– پایین بودن غلظت اسید هم به دلیل شارژ نامناسب و یا اتصالات کوتاه می‌تواند اتفاق بیفتد .
– استارت‌های ضعیف و افت ولتاژ باتری زیر فشار می‌ـواند به دلایل خشک شدن و کاهش الکترولیت‌ها، خرابی باتری، سولفاته شدن باتری و یا ظرفیت کمتر از حد نیاز باتری باشد و در صورت وجود هر کدام از این علت‌ها باید آن را مشخص و طبق مشکلی که ایجاد می‌کند آن را برطرف کرد.
– غل زدن یک یا دو سلول باتری در هنگام استارت زدن به دلیل خرابی سلول‌ها یا برق دزدی از کابل است و در صورت بروز این مشکل باید از محکم بودن سر باتری‌ها مطمئن شد و در صورت لزوم اقدام به تعویض آن‌ها کرد.
– ذوب شدن قطب‌های باتری می‌تواند به دلیل اتصالات ضعیف و یا نادرست رخ بدهد و راه برطرف کردن آن هم سفت کردن سر باتری‌ها و در صورت نیاز تعویض کردن آن‌ها است.
– شناخت عیب‌های باتری خودرو شما را به این سمت می‌برد که اگر باتری خودرو شما زود به زود تخلیه می‌شود احتمالا مشکل کم بودن شارژ آن، اتصال کوتاه و یا سولفاته شدن آن است و راه برطرف کردن آن بررسی میزان شارژ و عوض کردن باتری است.
– اگر با خرابی سریع باتری خودرو خود مواجه هستید احتمالا باتری اشتباهی انتخاب کرده‌اید و یا باتری را در شرایط تخیله شارژی به مدت زیادی نگه می‌دارید.
– در صورتی که باتری خودرو شما در زمان استفاده بیش از حد گرم می‌شود و یا بیش از حد آب مصرف می‌کند احتمالا شارژ آن زیاد بوده و نیاز به بررسی دینام است.
– ترکیدن باتری خودرو به دلایلی مانند مجاورت با شعله یا جرقه، وجود اتصال کوتاه، قطعی بد موقع و یا عدم قطعی می‌تواند رخ دهد و تنها راهکار آن هم تعویض باتری است.
چطور طول عمر باتری را افزایش دهیم؟
حال که با روش‌های شناخت عیب‌های باتری خودرو و مواردی که این مشکلات را ایجاد می‌کنند آشنا شدید بهتر است به راهکارهای افزایش طول عمر مفید باتری هم دقت کنید که باتری خودرو شما کمتر دچار مشکل شود.
– بیش از اندازه از چراغ‌های خودرو استفاده نکنید. در صورتی که نیازی به چراغ ندارید آن‌ها را خاموش کنید. از روشن کردن همزمان چندین چراغ و افزودن چراغ به خودرو خود جلوگیری کنید.
– گفتیم که استفاده از کولر فشار زیادی به باتری و همچنین قطعات دیگری که نیروی آن‌ها با باتری تامین می‌شود وارد می‌کند مثلا احتمال سوختن پمپ بنزین افزایش می‌یابد. پس در مواقع غیر ضروری و یا فشار بیش از حد روی باتری از روشن گذاشتن کولر خودداری کنید و سعی کنید هیچ وقت درحالت خاموش بودن موتور از کولر استفاده نکنید.
– تغییرات دمایی و سرما و گرمای زیاد طول عمر باتری را می‌کاهند. گرما باعث کاهش رسانایی الکتریکی صفحات باتری می‌شود.
– قبل از استارت زدن، هر قطعه‌ای که از باتری خودرو تغذیه می‌شود مانند چراغ‌ها، کولر، ضبط و… را خاموش کنید تا فشار زیادی روی باتری نباشد.
– اگر قصد دارید به مدت طولانی از خودرو خود استفاده نکنید حتما باتری آن را باز کنید.
برای جایگزین کردن آب کاهش یافته باتری فقط و فقط از آب مقطر استفاده کنید در غیر این صورت مشکلاتی برای باتری ایجاد می‌شود.
– از شارژ کردن بیش از حد باتری بپرهیزید.
– بست‌های باتری را با آچار و نه با ضربه زدن جا بیندازید.
شناخت عیب های باتری خودرو؛ چرا باتری خودرو زود خالی می‌شود؟
اگر به روش‌های شناخت عیب‌های باتری خودرو مسلط شده‌اید و اطمینان دارید خالی شدن باتری خودرو شما بر اثر مشکل باتری نیست این خالی شدن باتری می‌تواند علت‌هایی داشته باشد که در ادامه می‌آوریم.
– هنگام خاموش بودن موتور خودرو از باتری استفاده می‌کنید. روشن ماندن چراغ‌ها در اثر بی دقتی، متصل ماندن شارژر وسایل به خودرو، استفاده از کولر و ضبط خودرو هنگام خاموش بودن از مواردی هستند که باعث خالی شدن باتری خودرو می‌شوند.
– اشکال در سیستم شارژ باتری. گفتیم که دینام خودرو که هنگام کار کردن موتور به‌کار می‌افتد وظیفه پر کردن شارژ باتری را برعهده دارد. اگر هر عاملی در این مسیر مشکل داشته باشد از شارژ شدن مجدد باتری جلوگیری می‌کند و باتری به زودی خالی می‌شود. اگر در هنگام حرکت با خودرو گاهی ماشین خاموش می‌شود، یکی از علت‌های آن می‌تواند اشکال در سیستم شارژ باتری توسط دینام باشد.
قدیمی بودن باتری خودرو. هر باتری و سلول‌های داخل آن به دفعات محدودی قابلیت شارژ شدن دارند و با استفاده در طول زمان قابلیت خود را از دست می‌دهند. در قسمت‌های قبل‌تر مقاله درکنار شناخت عیب‌های باتری خودرو، روش‌هایی را برای افزایش عمر باتری بیان کردیم اما با وجود رعایت همه آن‌ها عمر باتری محدود است و هر باتری حدود 4 سال عمر می‌کند و پس از آن باید تعویض شود. خالی شدن سریع و مکرر باتری خودرو شما می‌تواند نشان از قدیمی بودن باتری باشد.
جمع بندی
برای افزایش عمر و جلوگیری از خراب شدن باتری یک سری نکات وجود دارد که باید طبق آن‌ها عمل کنید و از برخی کارها پرهیز کنید اما هر باتری عمر کوتاهی دارد و با شناخت عیب های باتری خودرو باید همیشه آماده تشخیص مشکلات باتری و برطرف کردن آن‌ها در خودرو خود باشید.
