رله قطع کن چیست و عملکرد آن چگونه است؟

رله قطع کن کاربردهای بسیار زیادی دارد که در این مقاله ما قصد داریم به توضیحاتی در خصوص رله قطع کن و کاربردهای آن بپردازیم حتما تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

رله قطع کن چیست؟

رله قطع کن در اصل یک سوئیچ یا یک کلید اتوماتیک به حساب می‌آید که بیشتر به صورت الکتریکی و مکانیکی کار می‌کند.

اگر چه مدل‌های زیادی از رله قطع کن در بازار موجود است اما معمول‌ترین آنها در خودروها برای ولتاژهای الکتریکی پایین، از نوع الکترومکانیکی استفاده می‌شود که با یک آهنربای الکتریکی برق را وارد مدار می‌کند یا منجر به قطع برق در مدار می‌شود.

این دستگاه‌ها در سیستم‌های الکتریکی خودرو به صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اختراع این دستگاه سال 1835 میلادی بر می‌گردد که توسط جوزف هنری اختراع شد. 

همانطور که در بالا اشاره شد رله قطع کن یک کلید هوشمند و اتوماتیک به حساب می‌آید که در صورت ارسال دستور و تحریک کردن آن منجر به باز یا بسته شدن کلید می‌شویم.

البته در نظر داشته باشید رله می‌توانید جریانی قوی‌تر از جریان قبلی را به سمت مدار هدایت کند به همین از رله قطع کن تحت عنوان کلید تقویت کننده نیز یاد می‌شود.

این که چطور کلید را خاموش و روشن کنیم در ادامه مقاله توضیح می‌دهیم.

رله‌ها انواع متفاوتی دارند و در بسترهای متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع رله قطع کن

• رله مکانیکی
• رله حرارتی
• رله فرکانسی
• رله سنجشی
• رله دیفرانسیل
• رله دیستانس
• رله جهت یاب
• رله میکرو کنترل
• و…

کاربردهای رله قطع کن

رله قطع کن استفاده‌های زیادی در زندگی ما دارد اما در این مقاله به کاربرد آن در خودرو و بیشتر ارتباط آن با ردیاب خودرو می‌پردازیم.

• ردیاب خودرو 
• دزدگیر خودرو
• آنتن ماشین
• پنجره های قدرت
• صندلی های برق
• استریو ماشینی
• شاخ ها
• قفل های در
• یخ زدایی
• سقف های سقفی قدرتمند
• روشنایی داخلی
• برف پاک کن های متناوب

شکل داخلی رله قطع کن

داخل رله قطع کن به شکل زیر است:

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌فرمایید یک سیم پیچ مسی در اطراف یک هسته آهنی الکترومغناطیسی در یک قاب نگه داشته شده است که یک آرماتور از بالا نیز به آن متصل است.

یک سر آرمیچر به فنر کششی وصل است که انتهای دیگر آرمیچر را به سمت بالا می‌کشد. رله‌ای که در بالا مشاهده می‌فرمایید در حالت خاموش است بدون ولتاژ اعمال شده درون آن. 

اگر بیشتر دقت بفرمایید یک بند پیوندی بافته شده می‌بینید که تماسی الکتریکی را بین نقطه محوری آرماتور، زرده ایجاد کرده است.

همچنین سیم پیچ و قسمت تماس (contact) به پایانه‌های مختلف در خارج از بدنه رله متصل می‌شوند.

رله قطع کن چگونه کار می کند

هنگامی که سیم پیچ با ولتاژ تغذیه می شود، میدان مغناطیسی در اطراف آن ایجاد می‌شود که آرماتور لولایی را به طرف کنتاکت می کشاند.

با این کار مدار جریان “بالا” بین پایانه ها تکمیل می شود و گفته می شود که رله دارای انرژی است.

هنگامی که ولتاژ از ترمینال سیم پیچ برداشته می شود ، فنر آرماتور را به حالت “در حالت استراحت” باز می گرداند و مدار بین ترمینال ها را می شکند.

بنابراین با اعمال یا حذف قدرت به سیم پیچ (مدار جریان کم) ، مدار جریان بالا را روشن یا خاموش می کنیم.

توجه: درک این نکته ضروری است که مدار سیم پیچ و مدار جریان (یا سوئیچ) از نظر الکتریکی در رله از یکدیگر جدا هستند. مدار سیم پیچ به سادگی مدار جریان بالا را روشن می کند.

نمودار ساده مدار زیر برای درک آسان عملکرد رله استفاده می شود:

شماره گذاری پایه‌های رله

شماره پایانه های موجود در بدنه رله از DIN 72552 گرفته شده است که یک استاندارد صنعت خودرو آلمان است این استاندارد به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته می‌شود و کدهای عددی را به انواع پایانه‌های برقی موجود در خودروها اختصاص می‌دهد.

رله قطع کن خودرو عمدتا به دو صورت 5 پایه و 4 پایه در بازار وجود دارد که هر کدام از پایه‌ها نام گذاری متفاوتی دارند که به شرح زیر است:

85: COIL سیم پیج

86: COIL سیم پیچ

87: Normally open (NO) معمولا باز

30: اتصال متداول میان پایه‌های NO و NC

87a: Normally close (NC) معمولا بسته

چیدمان ترمینال‌ها

رله‌ قطع کن‌های خودرویی که در بالا به آن پرداخته ایم،معمولاً در دو نوع طرح بندی پین مشخص شده از نوع A و نوع B موجود است.

این طرح بندی ها در دو رله 5 پین به شکل زیر است:

همانطور که می‌بینید در طرح بندی نوع B ، پایه های 86 و 30 در مقایسه با طرح نوع A جایگزین می شوند. کار با طرح B بسیار راحت تر است زیرا پایانه های متصل در یک خط هستند، و سیم کشی را آسان تر می‌کند.

اندازه های ترمینال

پایانه های مورد استفاده در رله های 4 و 5 پین تقریباً همیشه 6.3 میلی متر عرض دارد، با این حال برخی از رله های تخصصی تر می‌توانند عرض پایانه ای 2.8 میلی متر‌، 4.8 میلی متر و 9.5 میلی متر نیز داشته باشند.

پایانه های عرض 5/9 میلی متر معمولاً برای کاربردهای قدرت بیشتر و پایانه های کوچکتر برای سیگنالینگ الکترونیکی که در آن فقط به جریانهای بسیار کم نیاز است‌ استفاده می شود.

از قطع کن رله خودرو برای قطع برق خودرو در ردیاب خودرو و قطع کن پمپ بنزین استفاده می‌شود که در مقاله خاموش کردن خودرو از راه دور با استفاده از ردیاب خودرو به صورت کامل خدمت شما عزیزان توضیح داده‌ایم.

هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با متخصص برق و تعمیرات خودرویی مشورت کنید. اطلاعات بیشتر