در این مقاله قصد داریم به تعریف و توضیح در خصوص یکی از واژههای کاربردی و مهم در عصر تکنولوژی بپردازیم بله، ماژول جی پی اس (GPS) مبحث اصلی این مقاله است که در علوم و تکنولوژیهای متفاوتی این روزها وارد شده و کاربردهای بسیار زیادی پیدا کرده است.
جی پی اس چیست؟
سیستم موقعیت یابی جهانی (GPS)، در اصل یک سیستم ماهوارهای و رادیویی جهت موقعیت یابی وسایل نقلیه، بار، اشخاص، حیوانات، اشیاء و … است.
این سیستم متعلق به کشور آمریکا است و توسط نیروی فضایی ایالات متحده مدیریت میشود.
جی پی اس یکی از سیستمهای مهم ناوبری جهانی GNSS به شمار میرود.
سیستم ناوبری جهانی تنها از GPS تشکیل نشده است بلکه کشورهای دیگر نیز در فضا ماهوارههایی را فرستادهاند و از آنها در مصارف متعددی بهره میبرند.
جی پی اس به هیچ تکنولوژی دیگری جهت انتقال سیگنال نیاز ندارد و به طور مستقل از هرگونه داده تلفنی یا اینترنتی کار خود را ادامه میدهد.
دادههای تلفن همراه و اینترنت مکملی برای استفاده بهتر از تکنولوژی جی پی اس به حساب میآیند.
این سیستم در ابتدا در اختیار ارتش آمریکا بود اما پس از مدتی این سیستم را به صورت عمومی و رایگان در اختیار دیگران نیز قرار دادند.
هر فردی که گیرنده جی پی اس را داشته باشد میتواند از این خدمات استفاده کند.
همانطور که گفته شد سیستم جی پی اس سامانه های دیگری مشابه خود در نقاط مختلفی از جهان دارد که تمامی آنها زیر مجموعه سامانه ماهواره ای ناوبری جهانی GNSS (Global Navigation Satelite System) هستند.
سامانه ماهوارههای ناوبری جهانی GNSS شامل موارد زیر میشوند:
- سیستم موقعیتیابی جهانی ایالات متحده (GPS)
- سامانه گلوناس (Glonass) که توسط دولت شوروی ساخته شده است و اکنون در کشور روسیه اداره میشود. این سامانه هماکنون ۴۵٪ قابلیت مانور دارد و در سال ۲۰۰۸ به همراه کشور هند به طور کامل به بهره برداری رسیده است.
- سامانهٔ گالیلئو (Galileo) که توسط اتحادیه اروپا ساخته شده است و مدیریت میشود.
- سیستم ماهواره ای ناوبری BeiDou چین
- سیستم ماهواره Quasi-Zenith ژاپن یک سیستم تقویت ماهواره ای مبتنی بر GPS (ایالات متحده) برای افزایش دقت GPS است و ناوبری ماهواره ای مستقل از GPS برای سال ۲۰۲۳ برنامهریزی شدهاست. (QZSS)برای پوشش بهتر جزایر ژاپنی
- سامانهٔ ماهوارهای موقعیتیابی ملی هند (IRNSS)
امروزه اکثر ردیابهای خودرو علاوه بر GPS از سامانه های Glonass،Galileo و Beidou نیز پشتیبانی میکنند.
جی پی اس مخفف چیست؟
GPS مخفف Global Position System یا همان سیستم موقعیت یابی جهانی است که در بالا نیز به آن اشاره شد.
این سیستم به صورت کلی از ۳۱ ماهواره تشکیل شده است که هر چند ماهواره در یک مدار به دور زمین میچرخند و موقعیت های گیرنده های متفاوت را که دارای ماژول جی پی اس هستد بر اساس طول(longitude) و عرض جغرافیایی(latitude) آنها بررسی و نمایش می دهند.
مهم ترین کاربرد جی پی اس مکانیابی به حساب میباشد.
مطالعه مقاله AGPS چیست توصیه میشود.
ماژول جی پی اس چیست؟
یک قطعه الکترونیکی که معمولا جنس رویی آن از سرامیک است و به شکل زیر میباشد.
این قطعه به ما کمک میکند تا بتوانیم با ماهوارههای مکان یابی GPS ارتباط بگیریم.
البته این ماژول جی پی اس به تنهایی نمیتواند به ما کمک کند تا دادههای مکانیابی خود را به دست آوریم بلکه با قرار گرفتن در کنار دیگر قطعات الکترونیکی است که کاربرد پیدا میکند.
برخی از ماژولها فقط جی پی اس نیستند بلکه ماژول GNSS به حساب میشوند. به این دلیل که شرایط ارتباط با دیگر ماهوارههای مکان یابی را نیز برای کاربران فراهم میکنند.
از ماژول جی پی اس در ردیابهای خودرویی، ردیاب شخصی، ردیاب آهنربایی و … استفاده میشود.
دلایل استفاده و کاربردهای GPS چیست؟
جی پی اس اطلاعات کاربردی را همانند اطلاعات زیر در اختیار شما قرار میدهد:
– نمایش موقعیت مکانی وسایل نقلیه، بار، اشخاص، حیوانات و …
– نمایش میزان سرعت حرکت جسمی که دارای ماژول جی پی اس است
– مسیریابی جهت رسیدن از نقطهای به نقطه دیگر
– بررسی مساحت یک نقطه نا شناخته
– بررسی میزان سرازیری مسیرها
– ترسیم نقشهای دقیق از زمین با استفاده از ماهوارهها
و…
کاربردهای سیستم موقعیت یابی جهانی بسیار زیاد است و امروزه با علوم دیگر نیز آمیخته شده است.
به طور مثال در زمینههایی متفاوتی همچون خودرو، کوهنوردی، قایقرانی و … کاربرد دارد.
ردیاب خودرو یکی از وسایلی است که ماژول جی پی اس در آن قرار گرفته و در شرایط متفاوت جهت به دست آوردن دادههای کاربردی از آن استفاده میشود.
ماژول و یا آنتن جی پی اس در برخی از ردیابها داخلی و در برخی خارجی است
البته امروزه اکثر ردیابها جهت مخفی ماندن و نصب سادهتر از آنتن داخلی استفاده میکنند.
نکات مهم در آنتن دهی ماژول جی پی اس
یکی از معیارهای مهم در خرید ماژول جی پی اس فیکس شدن سریع آن است.
منظور از فیکس شدن جی پی اس این است که ردیاب بتواند ارتباط اولیه را با ماهوارههای مکانیابی برقرار کند و موقعیت مکانی خود را با استفاده از ماهوارهها به دست آورد.
TTFF : Time To First Fix
دقیقا اصطلاحی است که در اکثر ماژولهای GPS به چشم میآید.
یعنی میزان زمان اولیه برای فیکس شدن که بسته به کیفیت و جنس استفاده شده در ماژول زمان دریافت فرکانس و پردازش در انواع آنها متفاوت است.
گوشیهای همراه علاوه بر تکنولوژی GPS از تکنولوژی AGPS استفاده میشود.
این تکنولوژی مخفف Assisted GPS است. یعنی در مواقعی که جی پی اس نمی تواند خودش را فیکس کند گوشی همراه با استفاده از دکلهای مخابراتی موقعیت مکانی خودش را به دست میآورد.
چرا GPS اینقدر مهم است؟
با استفاده از فناوری GPS به راحتی می توان وسایل سرقت شده را ردیابی و پیدا کرد. یکی دیگر از موارد ضروری استفاده از GPS ، پیگیری، مدیریت و نظارت وسایل نقلیه، بار، اشخاص، حیوانات و ... است.
سیستم GPS چگونه کار می کند؟
GPS سیستمی است که از 30 ماهواره ناوبری تشیل شده و آنها به دور زمین می چرخند. این ماهوارهها دائماً به گیرنده ها سیگنال می فرستند. یک گیرنده GPS در تلفن شما این سیگنال ها را دریافت میکند و وقتی گیرنده ارتباط خود را با چهار یا چند ماهواره GPS برقرار کرد، GPS می تواند بفهمد شما کجا قرار دارد.
چه کسانی از GPS استفاده می کنند؟
نقشه برداران، دانشمندان، خلبانان،ناخداها، کارگران معادن و کشاورزان و ... می توانند از GPS استفاده کنند. البته امروزه جی پی اس مصارف شخصی بسیار زیادی نیز دارد و در بهبود زندگی افراد بسیار تاثیر گذار میتواند باشد.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با متخصص برق و تعمیرات خودرویی مشورت کنید. اطلاعات بیشتر