حتما تا به حال با کولر خودرویی که هوای گرم می‌دهد و خنک نمی‌کند مواجه شده‌اید و حتما راجع به اصطلاح گشارژ گاز کولر خودرو شنیده‌اید. عوامل بسیاری از جمله کم شدن گاز کولر می‌توانند علت افت عملکرد کولر خودرو باشند. شما هم ممکن است مانند بسیاری از افراد اطلاعات زیادی درباره آن نداشته باشید و یا زمان مناسب شارژ گاز کولر را ندانید. در این مقاله قصد داریم با شارژ گاز کولر، علائم کم شدن آن و اطلاعاتی که برای عملکرد مناسب کولر خودروتان لازم است بدانید، آشنا شوید.
چرا گاز کولر خودرو تمام می‌شود؟
کولر خودروها برای خنک کردن از یک فرآیند شیمیایی استفاده می‌کند که شامل تبخیر و تصعید است و هوا را خنک کرده و به داخل خودرو می‌فرستد. گاهی ممکن است متوجه شوید که کولر خودرو شما مانند قبل هوا را خنک نمی‌کند و عملکرد آن کاهش یافته است. در این صورت احتمال دارد که این واکنش دچار مشکل شده باشد و به اصطلاح گاز کولر خودروتان تمام شده باشد و احتیاج به شارژ آن داشته باشید.
توجه داشته باشید که گاز کولر خودرو سمی است و فشار بالای آن می‌تواند به لوله‌های کولر آسیب بزند بنابراین شارژ گاز کولر حتما باید توسط متخصص آن انجام بگیرد.
شارژ گاز کولر چه زمانی باید انجام شود؟
هنگامی که متوجه شدید کولر شما مانند قبل عمل نمی‌کند و هوای خنکی بیرون نمی‌دهد زمان آن رسیده است که گاز کولر خودروتان را شارژ کنید. به طور متوسط هر یک تا دو سال در هر خودرو سیستم خنک کننده آن باید بررسی شود و در صورت نیاز گاز آن شارژ شود. حتی جدیدترین خودروها هم هر سال حدود یک دهم گاز موجود در کولر خود را از دست می‌دهند.
ممکن است کولر خودرو شما تا پنج سال هم بدون نیاز به شارژ شدن کار خود را انجام دهد اما این به این معنی نیست که باید از چک کردن آن غافل شوید. حتی در صورت سالم بودن سیستم سرمایش خودرو، امکان رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در آن وجود دارد که می‌توانند منجر به سردرد، آلرژی و یا بیمار شدن شما شوند. پس حتی در صورت سالم بودن و خنک بودن، کولر شما همیشه در بازه‌های یک تا دو ساله نیاز به بررسی دارد.
آیا درست است که گاز کولر برای محیط زیست ضرر دارد؟
برای شارژ گاز کولر گازهای متفاوتی وجود دارند که متاسفانه برخی از آن‌ها برای محیط زیست و لایه اوزون ضرر دارد. اما گازهای استانداردی هم هستند که در گرمایش کره زمین نقشی نداشته باشند. پس زمانی که قصد سرویس کردن یا شارژ کردن گاز کولر خودروتان را داشتید، بهتر است به یک متخصص قابل اعتماد مراجعه کنید. گاز کولر استاندارد و مناسب علاوه بر سالم بودن مشکل بهداشتی و مشکل رطوبت اضافی هم نخواهد داشت.
برای شارژ گاز کولر از چه گازی استفاده می‌شود؟
گاز R134a گازی غیر قابل اشتعال و غیرسمی است که خاصیت جذب و انتقال گرما سریعی دارد و از آن برای شارژ گاز کولر استفاده می‌شود. این گاز نسبت به نسل‌های قبلی گازهای کولر خودرو در چندین زمینه بهبود داشته است. پایداری شیمیایی بالایی دارد و با لایه اوزون واکنشی نمی‌دهد. شاید یکی از مشکلات آن که هنوز کاملا حل نشده است، افزایش اندک گرمایش کره زمین باشد که البته نسبت به نسل‌های قبل گازها بهبود زیادی داشته است.
شارژ گاز کولر چطور انجام می‌شود؟
همان طور که در ابتدا گفتیم، این کار بهتر است توسط متخصص این زمینه انجام شود چرا که گاز کولر خودرو می‌تواند سمی باشد و در صورت عدم رعایت موارد ایمنی به شما صدمه بزند. همچنین فشار بالای این گاز می‌تواند به لوله‌های کولر خودرو آسیب وارد کند. پس شارژ گاز کولر خودرو را همیشه به متخصص آن بسپارید. برای این کار باید طبق راهنمای کولر ماشین عمل شود. باید قبل از استارت زدن کولر حتما خاموش باشد و بعد از گرم شدن ماشین روشن شود.
شارژ گاز کولر از طریق اضافه کردن گاز و یا پر کردن کامل گاز انجام می‌شود. برای این کار از شلنگ، رابط آن، گچ منیفولد، و کپسول گاز استفاده می‌شود به این صورت که ابتدا گاز کولر را خالی می‌کنند سپس شلنگ را به شیر گاز و کولر خودرو وصل کرده و از طریق آن گاز را وارد سیستم کولر می‌کنند.
علائم تمام شدن و نیاز به شارژ گاز کولر
مانند هر مشکل دیگری، تمام شدن و یا کم شدن شارژ گاز کولر یک سری علائم دارد که با مشاهده آن‌ها باید اقدام به شارژ کردن آن کنید. در ادامه به اصلی‌ترین علامت‌های آن می‌پردازیم.
– کاهش قدرت خنک کنندگی: عمل خنک کردن هوا در کولر خودرو توسط یک فرآیند شیمیایی و فشره شدن ماده مبرد توسط کمپرسور انجام می‌گیرد. کم شدن این ماده مبرد باعث می‌شود هوای وارد شده به داخل خودرو سرد نشود و در نتیجه کولر شما هوای گرم می‌دهد و این اصلی‌ترین نشانه کاهش گاز کولر است.
– آسیب بدنه کولر: وارد شدن ضربه به بدنه و قسمتی از سیستم خنک ماشین می‌تواند باعث جدا شدن لوله‌ها و یا شکستگی و خراب شدن آن‌ها شود بنابراین باید از ایجاد آسیب به سیستم خنک کننده و کولر ماشین جلوگیری کرد و در صورت وارد شدن ضربه به آن، باید توسط یک متخصص بررسی شود.
– فرسودگی قطعات سیستم خنک کننده: فرسودگی و کاهش عملکرد قطعات و لوله‌های سیستم خنک کننده از جمله لوله کندانسور (به دلیل کارایی این لوله‌ها نازک‌تر هستند) می‌تواند باعث کم شدن گاز کولر خودرو شود. آلودگی و آلاینده‌ها و ذرات موجود در هوا می‌توانند به مرور به این قطعات آسیب وارد کنند.
– نشتی در سیستم خنک کننده: بروز نشتی در بخشی از سیستم خنک کننده، یکی دیگر از نشانه‌های کم شدن گاز کولر خودرو و نیاز به شارژ گاز کولر تلقی می‌گردد. احتمال بروز نشتی در بسیاری از قطعات سیستم مانند کاسه نمد مربوط به کمپرسور، اواپراتور، کندانسور و لوله و اتصالات کولر خودرو وجود دارد.
– فرسودگی و پوسیدگی لوله‌های انتقال دهنده ماده مبرد، نفوذ عوامل خورنده و استهلاک و کیفیت پایین لوله‌های سیستم، از مهم‌ترین دلایل ایجاد نشتی در بدنه و ساختار کولر ماشین محسوب می‌شود.
– همچنین در هنگام انجام فرآیند سرمایش، نباید هیچگونه صدای اضافی و مزاحم و آزاردهنده از سیستم خنک کننده خودرو تولید شود و اگر این مورد وجود دارد یکی از قطعات کولر خودرو شما ممکن است آسیب دیده باشد.
در صورت بروز هر یک از این علائم بایستی نسبت به شارژ گاز کولر اقدام کنید.
تست تمام شدن گاز کولر خودرو و نیاز به شارژ گاز کولر
در صورت مشاهده نشانه‌های کم شدن گاز کولر ماشین بهتر است ابتدا اطمینان حاصل کنید که مشکل از گاز کولر شماست و یا مشکل دیگری وجود دارد. روشی برای این کار وجود دارد و با مدنظر قرار دادن یک سری نکات و اصول می‌توان از کم شدن گاز کولر اتومبیل اطمینان حاصل نمود. بررسی میزان سرمایش و برودت سیستم خنک کننده، از ساده‌ترین راهکارها در این زمینه به حساب می‌آید. بر این اساس، توان و قدرت خنک کنندگی کولر باید اندازه و بهینه باشد.
برای سنجش میزان برودت کولر ابتدا خودرو را در یک مکان دارای سایه قرار دهید. سپس کولر ماشین را روشن کرده و اجازه بدهید برای چند دقیقه در همین وضعیت کار کند. در ادامه با کمک یک دماسنج، دمای داخل کابین ماشین را اندازه گیری کنید.
چنانچه پس از سنجش، دمای داخل کابین در محدوده صفر الی 4 درجه سانتیگراد قرار داشته باشد، این موضوع نشان دهنده سالم بودن کولر و کافی بودن گاز مبرد سیستم و عدم نیاز به شارژ گاز کولر است. چنانچه پس از راه اندازی کولر، هوای گرم در داخل کابین توزیع شد، به احتمال بسیاری قوی، ترموستات خودرو دچار نقص فنی شده است. همچنین، کثیف بودن فیلتر تصفیه هوای کولر، سبب کاهش توان برودتی سیستم می‌شود.
نشتی گاز کولر و علت آن
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین علائم کم شدن گاز کولر ماشین، بروز نشتی در قسمت‌های مختلف سیستم خنک کننده است. فرسودگی و معیوب شدن قطعات، سوراخ شدن لوله‌ها و اتصالات و فرسوده شدن لوله‌های بخش کندانسور و اواپراتور کولر، می‌تواند منجر به بروز نشتی در سیستم خنک کننده اتومبیل شود. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که در صورت کاهش میزان گاز مبرد کولر، تفاوت دمایی محسوسی در میان دریچه‌ها ایجاد می‌شود. بر این اساس، دریچه سمت شاگرد هوای گرم‌تری به نسبت دریچه سمت راننده توزیع می‌کند. حال علت این نشتی چیست؟
وجود رطوبت در هوا را می‌توان از شایع‌ترین علت‌های نشت گاز سیستم خنک کننده خودرو دانست. خرابی یا معیوب شدن اجزایی از سیستم خنک کننده مانند لوله، شیلنگ و اتصالات، زمینه مناسب برای نفوذ رطوبت به داخل سیستم را فراهم می‌آورد. رطوبت با ماده مبرد کولر واکنش نشان داده که نتیجه آن، تولید یک اسید مخرب و خورنده است. جریان پیدا کردن این ماده خورنده در لوله‌های انتقال دهنده، سوراخ شدن اتصالات و متعاقب آن، نشت گاز خنک کننده را به دنبال دارد.
به دنبال این اتفاق علاوه بر شارژ گاز کولر شما نیاز به بررسی قطعات توسط مکانیک دارید. همچنین، اسید خورنده می‌تواند منجر به آسیب دیدن و خرابی سایر اجزای کولر خودرو شود. کارکرد بسیار زیاد و فرسودگی قطعات و اجزای کولر خودرو نیز می‌تواند از دیگر دلایل بروز نشتی در سیستم خنک کننده تلقی گردد. با گذشت زمان، لوله‌ها و اتصالات کولر دچار ترک خوردگی و فرسودگی می‌شوند. فرسوده و معیوب شدن اتصالات، نتیجه‌ای به جز نشت گاز کولر را در بر ندارد.
علت‌های دیگر گرم بودن باد کولر به جز کاهش گاز آن
تا به اینجا مواردی که نشان دهنده کاهش گاز کولر و آسیب به سیستم خنک کننده بودند را بیان کردیم. اما گاهی ممکن است کولر شما باد خنک نداشته باشد اما مشکل از گاز کولر نباشد و نیازی به شارژ گاز کولر وجود نداشته باشد. در ادامه قصد داریم موارد این چنینی را بررسی کنیم.
– ترموستات و قطعات مربوط به تنظیم دمای خودرو باید مورد بررسی قرار بگیرند.
– در برخی موارد اشکال در کارکرد فن خودرو باعث کارکرد ضعیف کولر خودرو می‌شود پس این موضوع را هم مدنظر داشته باشید.
– ممکن است مشکل از کاهش شارژ گاز کولر نباشد و قطعاتی در این مسیر مثل فیلتر هوای کولر که می‌تواند توسط گرد و غبار پر شود، ایراد داشته باشند.
پس بهتر است در موارد اشکال در خنک سازی کولر خودرو، فورا مشکل را از کاهش گاز آن ندانید و ابتدا خودرو را جهت بررسی کولر آن نزد یک مکانیک ببرید.
چرا کولر خودرو خراب می‌شود؟
در ادامه به مواردی اشاره خواهد شد که از دلایل خرابی کولر خودرو هستند.
– خرابی کمپرسور کولر: در رابطه با وظیفه و عملکرد کمپرسور در سیستم خنک کننده خودرو در قسمت‌های قبلی توضیح داده شد. مشکلاتی مانند قطع و وصل شدن، افت فشار، از کار افتادگی و… می‌تواند برای کمپرسور رخ دهد.
– کثیف بودن پره‌های کندانسور: یکی از مشکلات شایعی که وجود آن باعث کاهش بازدهی سیستم خنک کننده خودرو می‌شود. همچنین کثیف بودن این پره‌ها باعث بالا رفتن آمپر خودرو و گرم کردن آن در موقعیت‌های مختلف می‌شود پس همیشه باید نسبت به تمیزی آن‌ها حساس باشید.
– فن کندانسور: اگر مواردی از قبیل رله، یونیت کنترل، کامپیوتر خودرو و باتری دچار مشکل شوند، می‌توانند باعث خرابی فن کندانسور کولر شده و باد گرم ایجاد کنند.
– خرابی سنسور فشار گاز: می‌بینید که همیشه عدم کارکرد درست نشان از کاهش گاز و نیاز به شارژ گاز کولر نیست. کم و زیاد شدن باد هم می‌تواند علت دیگری داشته باشد. بالا و پایین رفتن فشار گاز کولر در حین رانندگی و کم و زیاد شدن باد کولر از نتایج خرابی سنسور فشار گاز کولر است. در صورت عدم تعمیر آن آسیب به کمپرسور و قطعات دیگر کولر خودرو در پی این موارد خواهد آمد.
– خرابی دریچه‌های کولر: دریچه‌های کولر خودرو می‌توانند به دلایلی مثل نصب سیستم صوتی و یا کارهایی که در نزدیکی آن‌ها انجام می‌شود دچار ایراد شوند که این شرایط منجر به کاهش عملکرد و بازدهی کولر خودرو می‌شود.
جمع بندی
کولر خودرو از قطعات اساسی خودرو به خصوص در مناطق گرمسیر و فصول گرم سال است. این قطعه هم مانند تمام بخش‌های دیگر خودرو نیاز به رسیدگی دارد و امکان آسیب رسیدن به آن و خرابی برای آن وجود دارد. از مهم‌ترین مواردی که هنگام کاهش قدرت سرمایش کولر خودرو به ذهن می‌آید، کم شدن گاز کولر است.
شما به عنوان دارنده یک خودرو باید علامت‌های کاهش گاز و زمان مناسب شارژ گاز کولر خودرو را بدانید. البته بهتر است در صورت افت عملکرد سیستم خنک کننده خودرو عجله نکنید و به خرابی قطعات دیگر هم فکر کنید که هرکدام نشانه‌های خود را دارند.
