رایانش ابری (Cloud computing) چیست؟ – بررسی مزایا و کاربردها

رایانش ابری یا Cloud computing یک تکنولوژی و فناوری به سرعت در حال رشد است که با گسترش و پیشرفت روزانه به بخشی اساسی از مشاغل و صنایع تبدیل شده است. رایانش ابری، سیستم و شیوه کار ذخیره اطلاعات و داده‌ها، تعامل با فناوری و … را به کلی تغییر داده و در حال ورودی به اکثر حوزه‌های کسب و کاری است. پیش از ایجاد سیستم رایانش ابری معمولا توسعه دهندگان و کسب و کارهای اینترنتی مجبور بودند از سرورهای فیزیکی که راه اندازی آنها زمان بر و سخت بود استفاده کنند و از طرفی دیگر تهدیدهای زیادی در خصوص خرابی این سرورها وجود داشت اما امروزه با وجود سرویس‌های ابری این تهدیدها از بین رفته و کسب و کارها با خیالی آسوده تر به سرورهای خود دسترسی دارند. اما محاسبات در رایانش ابری دقیقاً چیست و چگونه این سیستم کار می کند؟ در این مقاله مروری بر رایانش ابری یا محاسبات ابری، مزایا و چالش‌های بالقوه این سیستم را خواهیم داشت.

رایانش ابری چیست؟

محاسبات ابری یا Cloud computing تحویل منابع محاسباتی از جمله نرم افزار، ذخیره سازی، پردازش اطلاعات و هرآنچه مربوط به ارائه خدمات میزبانی از طریق اینترنت است. این منابع توسط ارائه دهندگان سرویس‌های خدمات ابری، ارائه و مدیریت می شوند که داده ها را در مراکز داده بزرگی که از طریق اینترنت قابل دسترسی است ذخیره و مدیریت می‌کنند. کاربران در سیستم محاسبات ابری می‌توانند بدون نیاز به سرورهای محلی یا زیرساخت به این منابع بر حسب تقاضای خود، دسترسی داشته باشند. سیستم ابری به گونه ای طراحی شده است که منابع محاسباتی انعطاف پذیر، مقیاس پذیر و مقرون به صرفه‌ای را در اختیار کاربران قرار دهد.

به دلیل این انعطاف بالا در سیستم‌های ابری معمولا شما می‌توانید ساز و کارهای پیچیده تری تعریف کنید و هر زمان که خواستید سیستم را به راحتی ارتقاء دهید یا به کلی لغو کنید و در این مسیر هزینه‌ای متوجه شما نشود. نحوه برقراری ارتباط با اطلاعات موجود در سیستم‌های ابری از طریق اینترنت است و شما درگیر استفاده از کالاهای سخت افزاری همچون هارد دیسک و … نیستید. در حال حاضر این سیستم در قسمت‌های متفاوتی همچون بک آپ گیری از اطلاعات ارزشمند، میزبانی خدمات نرم افزاری و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از رایانش ابری در سیستم‌ها مقرون‌به‌صرفه‌ است و منجر به افزایش بهره‌وری می‌شود. همچنین امنیت بیشتری نسبت به سرورهای لوکال یا محلی دارد. در برخی از سیستم‌های هوش مصنوعی نیز از رایانش ابری استفاده می‌شود.

رایانش ابری چیست؟

انواع رایانش ابری

سه نوع اصلی از محاسبات ابری وجود دارد: عمومی، خصوصی و ترکیبی.

ابر عمومی:

ابر عمومی یک سرویس رایانش ابری است که توسط یک ارائه دهنده خدمات شخص ثالث از طریق اینترنت ارائه می‌شود. ارائه دهندگان ابر عمومی شامل خدمات وب آمازون (AWS)، پلتفرم ابری گوگل و مایکروسافت آژور هستند. سرویس‌های ابری عمومی برای هر کسی که به اینترنت دسترسی دارد در دسترس است و کاربران برای منابعی که استفاده می‌کنند، معمولاً بر اساس هر بار استفاده به صورت ماهانه، سالانه و … پرداخت می‌کنند.

ابر خصوصی:

ابر خصوصی یک سرویس رایانش ابری است که به یک سازمان اختصاص داده شده است. ابرهای خصوصی در محل یا در یک مرکز داده شخص ثالث میزبانی می‌شوند و برای عموم قابل دسترسی نیستند. ابرهای خصوصی اغلب توسط سازمان های بزرگ یا سازمان های دولتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به امنیت و کنترل دقیق بر روی داده‌های خود نیاز دارند. معمولا ابرهای خصوصی بر روی یک شبکه خصوصی تعریف می‌شوند و امنیت بسیار بالایی دارند.

ابر هیبریدی یا ترکیبی:

ابر هیبریدی همانطور که از اسمش مشخص است، ترکیبی از ابرهای عمومی و خصوصی است. ابرهای ترکیبی به سازمان ها این امکان را می دهند که از ترکیبی از منابع ابری عمومی و خصوصی برای رفع نیازهای سیستم یا سازمان خود استفاده کنند. ابرهای ترکیبی انعطاف پذیری و مقیاس پذیری بالایی را برای سیستم فراهم می‌کنند و از طرفی کنترل بیشتری بر روی داده های حساس ارائه می‌دهند.

حتما بخوانید: آیا ChatGPT شغل شما را می‌گیرد؟

عملکرد رایانش ابری چگونه است؟

همانطور که از تعریف محاسبات ابری پیدا بود، رایانش ابری مدلی اساسی برای ارائه دسترسی کاربران بر اساس تقاضا به یک مجموعه مشترک از منابع محاسباتی از جمله: سرورهای ذخیره‌سازی اطلاعات، برنامه‌ها و خدمات از طریق اینترنت است. منابع رایانش ابری توسط یک ارائه دهنده خدمات ابری cloud service provider (CSP) مدیریت و تحویل می‌شوند و توسط کاربران از طریق اینترنت با استفاده از مرورگرهای وب یا نرم افزارهای تخصصی که به سرورهای ابری دسترسی دارند، برای کاربران قابل دسترسی است.

در اینجا یک نمای کلی از نحوه عملکرد محاسبات و عملکرد سیستم یا رایانش ابری آورده شده است:

سیستم تامین و ارائه خدمات رایانش ابری: CSP منابع محاسباتی مانند سرورها، ذخیره سازی و زیرساخت شبکه را در یک مرکز داده تنظیم و مدیریت می‌کند.

مجازی سازی: منابع فیزیکی به ماشین های مجازی (VM) یا شمارنده‌ها تقسیم می‌شوند که یک محیط مجازی برای اجرای برنامه‌ها برای کاربران فراهم می‌کنند.

مقیاس پذیری: رایانش ابری به گونه ای طراحی شده است که بر اساس تقاضا برای منابع محاسباتی، به صورت خودکار افزایش یا کاهش می‌یابد. این مسئله خیال مدیر سرویس را راحت می‌کند که کاربران به منابع مورد نیاز خود دسترسی دارند و CSP می تواند استفاده از منابع خود را بهینه کرده و سرعت و انعطاف کار را بالا ببرد.

دسترسی: کاربران می‌توانند با استفاده از دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای مختلف، از جمله مرورگرهای وب، برنامه‌های تلفن همراه و API به منابع ابری دسترسی داشته باشند. آنها می توانند منابع خود را با استفاده از یک کنترل پنل یا APIهای مبتنی بر وب تهیه، مدیریت و نظارت کنند.

مدل‌های خدمات: رایانش ابری مدل‌های خدمات مختلفی را ارائه می‌دهد، از جمله زیرساختی به عنوان سرویس Infrastructure as a Service (IaaS)، پلتفرم به عنوان سرویس Platform as a Service (PaaS)، و نرم‌افزار به عنوان سرویس Software as a Service (SaaS). هر مدل سطوح مختلف کنترل و انعطاف پذیری را به کاربران ارائه می دهد که شما باید سیستم کاری خود را در نظر بگیرید و پس از آن اقدام به خرید کنید.

امنیت رایانش ابری: ارائه دهندگان خدمات ابری از اقدامات امنیتی مختلفی برای محافظت از منابع و داده های ذخیره شده در مراکز داده خود استفاده می‌کنند. این مسئله شامل امنیت فیزیکی از سخت افزارها، امنیت شبکه و رمزگذاری داده‌ها می‌شود. به همین دلیل امنیت این سیستم‌ها معمولا بیشتر از سرورهای سخت افزاری است.

حتما بخوانید: وب سایت هوش مصنوعی

مزایای استفاده از رایانش ابری

رایانش ابری مزایای بسیار زیادی را به کسب و کارها و سازمان‌ها ارائه می‌دهد که در ادامه برخی از آنها را خدمت شما توضیح داده‌ام:

مقیاس پذیری سیستم: رایانش ابری به کسب و کارها این امکان را می دهد که به راحتی منابع محاسباتی خود را بر اساس نیازهای خود مورد مقیاس قرار دهند. این انعطاف‌پذیری به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا از تدارک بیش از حد سیستم جلوگیری کنند. انعطاف بالای این سیستم نیز به همین دلیل است زیرا هر زمان که بخواهید می‌توانید منابع سیستم مد نظر خود را افزایش دهید. البته بهتر است قبل از خرید سرویس دهنده ابری خود را مورد بررسی قرار دهید.

مقرون به صرفه بودن سیستم: رایانش ابری به کسب و کارها این امکان را می دهد که فقط برای منابعی که مورد استفاده آنها است مبلغی را پرداخت کنند و نیازی به زیرساخت های گران قیمت و هزینه های تعمیر و نگهداری در بلند مدت را برای کاربران از بین می‌برد.

قابلیت دسترسی: محاسبات ابری به کاربران این اجازه را می‌دهد که با دسترسی به اینترنت از هر کجا و در هر زمان به داده ها و برنامه های خود دسترسی داشته باشند و تغییرات لازم را بر روی سرور انجام دهند.

مزیت امنیت رایانش ابری: ارائه دهندگان خدمات محاسبات ابری اقدامات امنیتی پیشرفته‌ای را برای محافظت در برابر تهدیدات سایبری و امنیت داده‌ها برای کاربران خود در نظر گرفته‌اند.

همکاری در سیستم رایانش ابری: رایانش ابری امکان همکاری و به اشتراک گذاری آسان اطلاعات و منابع را برای کاربران فراهم می‌کند و تیم ها را قادر می‌سازد تا با یکدیگر با روشی آسان تر کار کنند.

چالش های بالقوه در مسیر رایانش ابری

در حالی که رایانش ابری مزایای متعددی را به کاربران خود ارائه می‌دهد، چالش های بالقوه ای نیز وجود دارد که مدیران کسب و کار در زمان تهیه این سیستم‌ها باید در نظر داشته باشند:

امنیت داده‌ها: مهم‌‌ترین و چالشی‌ترین مسئله همین امنیت است، در حالی که ارائه دهندگان رایانش ابری تدابیر امنیتی پیشرفته و حرفه‌ای را در نظر گرفته اند، همیشه خطر حملات سایبری و استفاده از اطلاعات وجود دارد به همین دلیل در زمان خرید سعی کنید از شرکتی مناسب و با تجربه تهیه کنید.

قوانین موجود در سازمان‌ها: برخی از سازمان ها ممکن است مقرراتی سختگیرانه داشته باشند که این مسئله آنها را در استفاده از خدمات ابری عمومی محدود می‌کند و مجبور هستند از خدمات ابری خصوصی استفاده کنند.

در دسترس بودن سرویس‌ها: ارائه دهندگان رایانش ابری ممکن است با قطعی در سرویس‌های خود مواجه شوند که این مسئله می‌تواند بر در دسترس بودن داده ها و برنامه ها تأثیر بالایی بگذارد و منجر به نارضایتی کاربران شود. ترجیحا بهتر است در زمان خرید از شرکتی تهیه فرمایید که سرویس‌هایی قوی به شما ارائه می‌دهد.

حتما بخوانید: تراشه‌های مغز

نتیجه‌گیری نهایی از مقاله رایانش ابری

رایانش ابری یک فناوری به سرعت در حال رشد است که مزایای بی شماری را به کسب و کارها و سازمان ها ارائه می دهد. رایانش ابری با مقیاس پذیری، مقرون به صرفه بودن، دسترسی، امنیت و ویژگی های همکاری متفاوتی که در مقاله به صورت کامل برای شما شرح دادم به بخش اساسی بسیاری از صنایع تبدیل شده است. با این حال، برای سازمان‌ها مهم است که چالش‌های بالقوه رایانش ابری، مانند امنیت داده‌ها، در دسترس بودن سرویس‌ها و … را تامین کنند. اگر سیستم کسب و کار خود را بر اساس رایانش ابری پیش می‌برید توصیه بنده این است که حتما از خدمات دهنده‌ سرویس‌های مناسبی استفاده کنید.

سوالات متداول