گیربکس خودرو یکی از مؤلفه‌های اساسی در سیستم اتومبیل به شمار می‌رود. اگر بخواهیم بگوییم که گیربکس چیست: گیربکس درواقع مسئولیت انتقال قدرت و انرژی تولید شده توسط موتور را به تایرهای وسیله نقلیه برعهده دارد. انواع جعبه دنده یا گیربکس از قبیل جعبه دنده دستی، اتوماتیک و گیر بکس به طور مداوم متغیر (CVT) Continuously Variable Transmission در بازار موجود است. در این مقاله قصد داریم که به توضیحاتی مهم در خصوص گیربکس CVT بپردازیم و عملیات، مزایا و تفاوت آن را با گیربکس معمولی خدمت شما عزیزان توضیح دهیم.
حتما بخوانید: بهترین زمان برای تعویض روغن گیربکس
گیربکس CVT چیست؟
جعبه دنده CVT، همانطور که از نام آن پیداست ، نوعی انتقال انرژی از موتور است که تعداد بی نهایتی از نسبت دنده در یک محدوده خاص ارائه می دهد. یعنی؛ سیستم گیربرکس CVT به صورتی طراحی شده است که بر خلاف گیربکس معمولی، قابلیت انتقال قدرت و تعویض دنده را متناسب با شرایط، لحظه و سرعت خودرو دارد. این گیربکس بر خلاف گیربکس های معمولی، که در آن تعداد ثابت چرخ دنده در دسترس راننده قرار دارد، می‌تواند از سیستم قرقره و کمربند استفاده کند تا یک انتقال یکپارچه بین نسبت دنده‌های مختلف در سرعت متفاوت فراهم شود.
به صورت کلی در یک گیربکس CVT، دو محور اصلی وجود دارد که یکی به موتور خودرو و دیگری به چرخ‌ها متصل است. فاصله بین این دو محور با توجه به شرایط رانندگی متغیر است و این اجازه را به گیربکس می‌دهد تا نسبت دنده را به طور مداوم بررسی و تنظیم کند. این مسئله بدان معنی است که موتور همیشه می‌تواند در RPM یا دور موتور بهینه کار کند و در نتیجه راندمان و عملکرد بهتر سوخت در تمام موتور خودرو ایجاد شود.
حتما بخوانید: گیربکس دوکلاچه چیست؟
جعبه دنده CVT چگونه عمل می کند؟
برای درک عملکرد گیربکس CVT، ابتدا باید عملیات اصلی یک گیربکس معمولی را بررسی و درک کنیم. در یک گیربکس معمولی، چرخ دنده ها به صورت یک دنباله خاص در کنار همدیگر چیده شده‌اند و راننده باید چرخ دندهها را به صورت دستی توسط دنده تغییر دهد تا سرعت موتور با چرخ ها مطابقت پیدا کند. به طور مثال ، هنگامی که ماشین از حالت ایستاده شروع می شود، دنده شماره یک برای تأمین حداکثر مبدل گشتاور موتور در چرخ‌ها مشغول به کار می‌شود و با افزایش سرعت خودرو، راننده به دنده را به شماره دو میبرد و چرخ دنده‌های بالاتر تغییر می‌کند تا سرعت و کارآیی خودرو بهینه شود.
اما در گیربکس‌های CVT، محور های متصل به موتور و چرخ ها به واسطه یک کمربند محکم به یکدیگر متصل هستند و با توجه به شرایط رانندگی همچون سرعت و دور موتور، فاصله بین دو محور با نزدیکتر یا دورتر شدن از همدیگر تغییر می‌کند. هنگامی که راننده پرشتاب حرکت می‌کند، قرقره‌ها به هم نزدیکتر می‌شوند و نسبت دنده پایین‌تری برای حداکثر گشتاور فراهم می‌شود. با افزایش سرعت خودرو ، محور ها دورتر از هم حرکت می‌کنند و در نتیجه نسبت دنده بالاتری برای راندمان بهتر مصرف سوخت خودرو ایجاد می‌شود. محور‌ها به صورت مداوم در حال تنظیم نسبت دندهها هستند و تعداد زیادی از شرایط تعویض دنده را در یک محدوده خاص برای راننده فراهم می‌کنند.
حتما بخوانید: ایموبلایزر چیست؟
مزایای جعبه دنده CVT
راندمان مصرف سوخت بهبود پیدا می‌کند
گیربکس CVT در موتور خودرو به موتور اجازه می‌دهد تا در RPM یا دور موتور بهینه خود کار کند و در نتیجه راندمان مصرف سوخت بهبود پیدا می‌کند. در واقع موتور برای حفظ کردن سرعت مد نظر خودش نیازی نیست سخت تر تلاش کند و گیربکس می‌تواند نسبت سرعت، شرایط و لحظه را به دنده تنظیم کند.
شتاب یک دست در رانندگی
گیربکس CVT یک انتقال یکپارچه دندهها مختلف را در زمان رانندگی ایجاد می‌کند و در نتیجه شتاب یک دست و بدون وقفه‌ای برای راننده ایجاد می‌شود. این مسئله یعنی که راننده مجبور نیست دنده را به صورت دستی مدام تغییر دهد تا ماشین شتاب مطلوب را بگیرد.
عملکرد بهتر گیربکس
از لحاظ عملکرد نیز گیربکس CVT سر تر است زیرا همانطور که گفته شد نسبت بین دندهها را به صورت اتوماتیک تشخیص می‌دهد و دور موتور را همیشه بهینه نگه می‌دارد. برای آموزش رانندگی با خودرو اتوماتیک به مقاله مربوط به آن رجوع فرمایید. همچنین تولید گازهای گلخانه‌ای در این مدل گیربکس کم تر است.
حتما بخوانید: اگر ترمز خودرو عمل نکرد چه کار کنیم؟
تفاوت بین گیربکس CVT و گیربکس معمولی
تعداد چرخ دنده در گیربکس
یک گیربکس معمولی دارای تعداد چرخ دنده های ثابت است اما در یک گیربکس CVT دارای تعداد زیادی از نسبت دندهها در یک محدوده خاص سرعتی و شتاب خودرو است.
نوع انتقال قدرت گشتاور
یک گیربکس معمولی می‌تواند هم دستی باشد، هم اتوماتیک، اما یک گیربکس CVT فقط اتوماتیک است.
نقاط تغییر در دندهها
در یک گیربکس معمولی راننده مجبور است مدام دنده را تغییر دهد با توجه به سرعت اما در یک گیربکس CVT این عملیات به صورت خودکار انجام می‌شود.
راندمان مصرف سوخت در گیربکس‌ها
راندمان مصرف سوخت در گیربکس CVT به دلیل تنظیم شدن با دور موتور خودرو بهینه تر است نسبت به گیربکس معمولی.
شتاب‌گیری
گیربکس CVT شتابی یکدست و بدون وقفه را فراهم می‌کند اما در گیربکس معمولی با تغییر دنده هر بار شما یم لگد یا درجا زدن آرام را تجربه خواهید کرد.
کاهش وزن در خودرو
به دلیل سبک تر شدن چرخ دنده در راستای حذف چرخ دنده‌های گیربکس معمولی، وزن جعبه دنده کم تر شده است.
تعمیر و نگهداری گیربکس
یک گیربکس CVT در مقایسه با گیربکس معمولی نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارد زیرا قطعات متحرک کمتری در زمان کارکرد موتور درگیر هستند.
هزینه
با اینکه تعمیر و نگهداری در گیربکس CVT کم تر است اما به دلیل ساختار پیچیده و خاص تر بودن معمولا گران تر از مدل معمولی است.
نتیجه‌گیری نهایی معرفی گیربکس CVT
در انتهای مقاله باید بگوییم که گیربکس‌های CVT به دلیل وجود تعداد زیاد دندهها در یک محدوده خاص قابلیت انعطاف و رانندگی بهینه تری را برای راننده فراهم می‌کنند. در خصوص تفاوت‌ها گیربکس CVT با معمولی می‌توانیم به شتاب گیری، مصرف سوخت، هزینه و نگهداری اشاره داشته باشیم و به صورت کلی یک گیربکس CVT بهتر از معمولی است.
خلاصه گیربکس CVT چیست؟
گیربکس CVT نوعی از گیربکس است که تعداد زیادی شرایط تغییر دنده یا نسبت دنده را در یک محدوده خاص به راننده ارائه می‌دهد. این مدل گریبکس معمولا از یک سیستم قرقره و تسمه برای تنظیم مداوم نسبت دنده استفاده می کند که در نتیجه راندمان سوخت و عملکرد بهتری برای خودرو دارد.
خلاصه مزایای گیربکس CVT چیست؟
از مزایای گیربکس CVT می توان به بهبود راندمان مصرف سوخت، شتاب بدون درجا زدن و کله کردن ماشین، عملکرد بهتر خودرو و کاهش آلایندگی هوا اشاره کرد.
